In het begin van de Corona crisis waren veel van mijn coachklanten net als ik onder de indruk van de gebeurtenissen en invloed die dit heeft op hun leven en welzijn. Zij waren angstig, sliepen slecht, hadden zorgen over de gezondheid van zichzelf en hun naasten. Daarbij kwamen zij door alle maatregelen in situaties die zij nog nooit eerder hadden ervaren en dat had (en heeft) invloed op hun leven, hun sociale contacten, hun thuissituatie, hun werk en nog veel meer. Door alle al lopende coachvragen lopen deze zaken heen, de context van iedereen was op slag veranderd. Hoe ga je daarmee om zodat je behalve lichamelijk ook mentaal gezond blijft?
Negatieve invloed uitbannen
Zelf merkte ik dat ik graag wilde weten hoe het nu verder zou gaan en daardoor allerlei nieuws aan het volgen was: radio, krant, tv, ik volgde zoveel mogelijk nieuws. Totdat ik merkte dat ik daar niet van opknapte. Ik realiseerde mij dat ik beïnvloed werd door dingen die niet goed voor mij waren. Ik ging eens analyseren waar ik nou naar luisterde en kwam tot de conclusie dat het geen nieuws was maar dat het allemaal toekomstvoorspellingen waren, de één nog rampzaliger en gruwelijker dan de ander. En dat liet ik allemaal bij mij binnenkomen.
Ik besloot drastische maatregelen te nemen: 1 x per dag nieuws vroeg in de avond (alleen het nieuws en geen na- en voorbeschouwingen en analyses) en als ik iets echt wilde weten raadpleegde ik de meest betrouwbare online bronnen. Bij elkaar was ik daar misschien een uur per dag mee bezig. Onmiddellijk ging ik mij beter voelen, beter slapen, had minder zorgen en keek positiever de wereld in. Terwijl ik wel gewoon op de hoogte bleef van belangrijke ontwikkelingen. Wat ik deed had ik geleerd bij een cursus Positieve Psychologie[1] en daar gaat deze blog over. Ik wil graag wat tips en adviezen geven om ook in onzekere en nieuwe contexten zoals deze niet alleen lichamelijk maar ook mentaal gezond te blijven.
Wat kan jij doen?
Allereerst is het belangrijk dat je je een aantal belangrijke zaken beseft. Hier komen ze:
1. Jij kunt de regie kan nemen over meer aspecten van je leven dan je misschien nu doet. Dus ook over wat je aan invloeden bij jou binnen laat en wat je buiten wilt houden omdat ze niet goed voor jou zijn.
2. Jij bepaalt wat goed voor je is en wat niet. Een ander kan dat niet voor je bepalen. Zo besefte ik dat het voor mij niet goed was om het constante ‘’nieuws’’ en dan met name de toekomstvoorspellingen, analyses en (voor mij) nare scenario’s en analyses te volgen.
3. Je kunt altijd iets besluiten en iets doen. Zeker als je je van de eerste twee punten bewust bent. Zo besloot ik op basis van wat ik bij mijzelf ontdekte dat ik mijzelf op “nieuwsrantsoen” moest zetten. En handelde ik door te bepalen wat ik wel zou volgen om goed op de hoogte te blijven van ontwikkelingen en wat ik niet meer zou doen. Hierdoor voelde ik mij onmiddellijk beter.
Voor mensen die iets meer willen weten over de positieve psychologie achter dit verhaal, lees gerust door. Daarna zal ik nog een korte oefening geven waardoor jij je meer bewust wordt van wat goed is voor jou en wat je kunt doen om mentaal gezond te blijven.
Ken je het nocebo-effect?
Dit is het tegenovergestelde van het placebo-effect, dat misschien wat bekender is. Ik las erover in een boek van Rutger Bregman, De meeste mensen deugen[2].
Het placebo effect komt uit de medische wereld en slaat op een positief psychisch effect dat optreedt door vertrouwen in de heilzame werking van een behandeling. De placebo zelf geneest of verbetert niets. De behandeling werkt vanwege de positieve verwachting van de patiënt.
Je kunt dit placebo-effect ook in het dagelijks leven opmerken: als je verwacht dat iets positief uitwerkt, goed gaat werken, leuk is of gaat lukken, dan is er een grote kans dat het ook positief gaat uitwerken. Je verwachtingen maken het waar, je mindset staat op positief.
Rutger Bregman introduceert het begrip nocebo in zijn boek om aan te duiden dat er ook een psychisch effect uitgaat van negatieve verwachtingen.
In de medische wereld is het nocebo-effect een negatief verwachtingseffect en de tegenhanger van het positieve verwachtingseffect dat bekend is als het placebo-effect. Je kunt ook zeggen: negatieve invloeden en verwachtingen maken (of houden) je ziek. En hoe minder weerstand je hebt tegen suggesties en invloeden, hoe groter het effect. Ook dit effect kun je in je dagelijks leven opmerken: als jouw verwachtingen zijn dat iemand het slecht met je bedoelt, dat iets niet gaat lukken, dat iets negatief uit gaat pakken, dan is de kans groot dat dit ook gebeurt.
Impact op je leven
Iets soortgelijks komt uit de hoek van de positieve psychologie: invloeden van buitenaf hebben veel invloed op hoe je je voelt en op je gedrag. Dit geldt voor zowel positieve als negatieve invloeden. Wist je dat als je 1 nieuwsuitzending bekijkt met slecht of negatief nieuws, je dit nog maanden meetbaar bij je draagt? Kun je nagaan als je dit negatieve nieuws elke dag bijna de hele dag volgt, zoals ik in het begin van de Corona crisis deed. Dat heeft veel invloed op hoe je je voelt, hoe je denkt, hoe je je gedraagt. Het omgekeerde is ook waar: positieve invloeden hebben dus ook veel invloed op je denken, voelen en handelen.
Oefening: herkenning placebo en nocebo effect bij jezelf
Nu kun je een oefening doen waarin je onderzoekt hoe deze positieve en negatieve invloeden en effecten daarvan op jouw verwachtingen, denken, voelen en handelen bij jou werken of hebben gewerkt.
Denk terug aan een situatie of situaties waarin je het placebo en nocebo effect bij jezelf hebt bemerkt.
o Wat waren de positieve of negatieve invloeden die dit effect veroorzaakte?
o Waar of bij wie kwamen deze invloeden vandaan?
o Hoe kijk je nu tegen deze situatie(s) aan?
o Is er iets wat je hiervan hebt geleerd over jezelf?
Wat is op dit moment in je leven een invloed die niet goed voor jou is?
o Wat ga je doen om deze invloed uit je leven te bannen?
o Maak dit besluit zo concreet mogelijk, dus noem erbij wat je precies gaat doen, wanneer, etc.
Wat zijn voor jou invloeden die goed voor je zijn? Maak een lijstje hiervan.
o Hoe ga je ervoor zorgen dat je meer van deze invloeden toelaat in je leven?
o Maak dit besluit zo concreet mogelijk, dus noem erbij wat je precies gaat doen, wanneer, etc.
Zelf genezend vermogen
Bij iedereen is een zeker zelf genezend vermogen aanwezig, of dit nu over lichamelijke of mentale zaken gaat. Door vooral negatieve invloeden kan je zelf genezend vermogen ernstig verzwakken. En positieve invloeden kunnen je zelf genezend vermogen enorm versterken. Dit is goed nieuws, want aan invloeden kun je wat doen. Sterker nog, je kunt zelf bepalen welke invloeden je toelaat en welke niet. Zo kun je de invloeden met je mee laten werken in de richting van van wat jij wilt, van wat goed voor jou is of in de richting van jouw doelen.